NAH IN HET GEZIN: SPOORZOEKEN
Op een ochtend word je wakker en is alles anders. Je hebt NAH opgelopen en opeens dringt de werkelijkheid in alle hevigheid door: mijn leven is anders. Totaal anders. Het feit dat je NAH hebt is niet nieuw, de invloed ervan op het dagelijks leven ook niet helemaal, maar opeens staat het veranderde leven als een massieve werkelijkheid voor je. Opeens realiseer je je hoeveel er echt anders is. Dat je niet meer de partner, moeder, vader, bent die je was en wilt zijn. En dat vroeger nooit meer nu wordt. Het is het vreselijke besef dat je uit je vertrouwde wereld bent gevallen en naasten uit jouw wereld.
Moeite om de diepte te benoemen
Veel mensen vinden het moeilijk om over deze ervaring te praten. Vooral de heftigheid van hun gevoelens doet velen aarzelen. Wie deze ontdekking niet uit eigen ervaring kent, kan zich bijna niet voorstellen dat die zo heftig voelt. Er is een soort verstandelijke erkenning, maar die bereikt het hart van de persoon in kwestie niet echt. Intussen voel je je meer alleen dan je ooit voor mogelijk had gehouden. Je bent jezelf en de ander deels kwijt. Met alle verdriet en machteloosheid die dit brengt. En vragen. Vooral veel vragen. Hoe verder? Of: kan het wel, verder met elkaar?
Uitwegen vinden
Het op zichzelf juiste cliché dat leven met NAH voor iedereen anders is, vindt vaak moeizaam toepassing. Inderdaad, ieders weg is anders en moet ook anders zijn. Alleen, de weg die een ander wijst of aanraadt kan, hoe goedbedoeld ook, niet bij iemand passen. Het artikel NAH in het gezin: hoe doe je dat? laat zien hoe snel verwarring toeslaat en vooral hoe moeilijk het is om vanuit het hart eerlijke en passende keuzes te maken.
Om alleszins begrijpelijke redenen houden mensen vast aan algemeenheden, bijvoorbeeld dat je niet in problemen maar oplossingen moet denken, dat mogelijkheden belangrijker zijn dan onmogelijkheden, dat een ander het ook heeft gered en ‘het dus kan’. Hoe goed bedoeld ook, deze woorden kunnen in schril contrast staan met iemands persoonlijke werkelijkheid. Het gevoel chronisch te falen of tekort te schieten is vaak niet gebaat bij grote woorden over mogelijkheden. Die ziet iemand op dat moment niet. Dáár aandacht voor hebben, is het begin van waar betrokkenen en hun allernaasten zo naar verlangen: een nieuwe weg met elkaar vinden. Die zoektocht gaat onvermijdelijk door het donkere bos van vragen, twijfels, onzekerheden. Soms daagt er licht, soms schuiven daar weer wolken voor. Dat is de werkelijkheid en het helpt om die onder ogen te zien.
Veel variaties
De zoektocht zelf en nieuwe mogelijkheden zijn per definitie persoonlijk. Belangrijk is jezelf of de ander niet vastzetten op een bepaalde uitkomst. Bijvoorbeeld dat altijd bij elkaar zijn toch wel het minste is wat je moet bereiken. Sommige gezinnen worden gered als iemand af en toe er even niet is. De persoon met NAH kan bijvoorbeeld gebruik maken van een logeerplek in een NAH-woonvoorziening. Of, een stap verder, als mensen los van elkaar maar wel dichtbij elkaar gaan wonen. Zo is al menig uniek contact veiliggesteld. Afstand brengt lang niet altijd afstandelijkheid.
Onverwachte mogelijkheden
In deze openheid en eerlijkheid blijkt vaak meer mogelijk dan gedacht. Strak vasthouden aan wat ‘men’ vindt of aan eigen normen kan averechts werken. De nieuwe werkelijkheid vraagt
om anders denken en doen. In liefde en vertrouwen krijgt het andere leven vaak kansen. Een aantal mensen heeft de ervaring dat het gezinscontact verdiept. Daar word ik altijd stil van.
Hans van Dam
