Re-integratie

Wanneer jij je ziek hebt gemeld, is het vaak nog niet meteen duidelijk hoe ernstig de gevolgen zullen zijn. Je denkt en hoopt dat het wel mee zal vallen. Na je ziekmelding wordt er dan ook meestal niet meteen een re-integratietraject opgesteld. 

“Ik dacht en hoopte dat het allemaal wel meeviel, maar toen de gevolgen van mijn hersenschudding na vijf weken er nog steeds voor zorgden dat ik regelmatig vroeger naar huis ging, wilde de bedrijfsarts mij spreken in verband met zijn rapportage over mijn ziektegeval.”

Wanneer je verzuim echter langer gaat duren, moet er in ieder geval binnen zes weken na jouw eerste ziektemelding door de bedrijfsarts of de arts van de arbodienst een Probleemanalyse opgesteld worden. Uit deze Probleemanalyse zal blijken of een re-integratietraject nodig is.

In de Wet Verbetering Poortwachter staat dat zowel de werknemer als de werkgever eraan mee moeten werken om de ziekgemelde werknemer zo snel en zo verantwoord mogelijk weer aan het werk te krijgen.

“Je sociale leven krijgt door het hersenletsel een enorme knauw: als dan ook nog je werkende leven wordt afgebroken, is het alsof er zich voor de tweede keer een deur sluit.”

Los van de verplichting die voortvloeit uit de Wet Verbetering Poortwachter, is het voor je eigenwaarde ook belangrijk om een plaats te hebben en te houden in de maatschappij. Via je werk krijg je erkenning voor je kwaliteiten, je kan jezelf nuttig maken, je wordt beloond met een salaris waarnaar je gewend bent te leven en je hebt collega’s die onderdeel zijn van je sociale leven. Als je dit allemaal van de ene op de andere dag op moet geven, dan slaat dat een behoorlijk gat in je zelfbeeld.

Het is daarom belangrijk dat jij en je werkgever de beperkingen in jouw functioneren leren inzien en samen op zoek gaan naar aanpassingen en nieuwe mogelijkheden. Wanneer jouw arbeidsre-integratie succesvol verloopt, kan er een nieuwe werksituatie ontstaan die voor beide partijen bevredigend is.

Er zijn diverse gespecialiseerde bureaus die kunnen ondersteunen en begeleiden bij de re-integratie van iemand met hersenletsel. Omdat de gevolgen van hersenletsel die er na de revalidatie nog zijn vaak blijvend en complex zijn, vraagt de (re-)integratie van deze werknemers tijd en aandacht. Het is van belang dat de coach beschikt over ruime kennis en ervaring op het gebied van werken met hersenletsel. 

“Arbeidsre-integratie na hersenletsel vergt tijd, aandacht en… teamwerk.”

Het moment van starten verschilt per situatie en hierbij zullen doorgaans meerdere disciplines bij ingezet moeten worden. Iedere professional heeft zijn eigen expertise. Zowel revalidatiearts als bedrijfsarts of verzekeringsarts zullen elkaar nodig hebben om het juiste pad te bewandelen. Het kan zijn dat er vanuit de revalidatie mogelijkheden zijn om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor arbeid. Vaak heten deze programma’s arbeidsrevalidatie of zijn er aparte afdelingen arbeidsrevalidatie. Dit verschilt per revalidatiecentrum. Het is van belang om als werkgever en werknemer, indien er sprake is van revalidatie, te zoeken naar een goede samenwerking. Ook kan er tijdens de revalidatie samengewerkt worden met gespecialiseerde re-integratiebureau’s, dit om aan alle verplichtingen van de Wet verbetering Poortwachter te voldoen. Het re-integratie bureau kan bijvoorbeeld jobcoaching op pakken, naast bijvoorbeeld het behandelprogramma van de revalidatie. Er zijn hierin verschillende samenwerkingen mogelijk en dit hangt af van de verschillende centra en hun samenwerkingen.

Het oppakken van de re-integratie zal rustig opgebouwd moeten worden. Iemand met hersenletsel zal zichzelf eerder overschatten dan onderschatten en zal snel weer op het oude niveau willen functioneren. Dit is een grote valkuil. Er zal in onderling overleg een goed en flexibel opbouwschema opgesteld moeten worden. Een ergotherapeut kan hier een goede voorzet geven.

Tip: breng de mogelijkheden van de werknemer in kaart

Rijndam Revalidatie kent een afdeling gespecialiseerd in Arbeidsrevalidatie bij hersenletsel. Hier ga je stap voor stap aan de slag met een arbeidsonderzoeker om jouw mogelijkheden in kaart te brengen en te trainen op vaardigheden bv. het vergroten van jouw belastbaarheid. Meer informatie: Rijndam.

Ook bijvoorbeeld Basalt Den Haag kent een module arbeidsgerelateerde diagnostiek na niet-aangeboren hersenletsel, genaamd de Participatiemeter. Dit is een traject met een neuropsychologisch onderzoek (NPO) en worksamples op functieniveau als onderdelen. Daarnaast worden de belastbaarheid én de wensen en mogelijkheden van de werknemer op het gebied van werk in kaart gebracht. Ook geschikt voor externe cliënten. Lees hier meer.

Ook bij Heliomare revalidatie is er middels een bepaalde methodiek aandacht voor arbeid tijdens de revalidatie: AGR (arbeidsgerelateerde revalidatie).

Ook een re-integratiebureau, als Arbeidsre-integratie – InteraktContour, kan ondersteunen bij het in kaart brengen van arbeidsmogelijkheden en re-integratievraagstukken en werkt samen met diverse revalidatiecentra.

Tip: waar vind ik de juiste begeleiding bij re-integratie?

Kijk op Blik op werk, Oval of stel je vraag aan Breinlijn. Een hersenletseldeskundige weet precies welke bureau’s werkzaam zijn in jouw regio gespecialiseerd in werken met hersenletsel. 

Wanneer je het niet eens bent met je bedrijfsarts, kan je een second opinion aanvragen bij het UWV. Dat noemt het UWV een deskundigenoordeel (DO).

Voor meer informatie kun je kijken op de site van het UWV.

Wanneer je na een periode van herstel weer aan het werk wilt, verloopt dit vaak niet zo vanzelfsprekend als je had gehoopt. De gevolgen van hersenletsel kunnen bijvoorbeeld jouw tempo en de kwaliteit van je werk beïnvloeden.

“De eerste dag dat ik weer naar mijn werk ging, zat ik drie uur later alweer thuis op de bank. Mijn werkgever had meteen door dat we er iemand bij moesten halen die hier meer ervaring mee heeft.”

Het is de plicht van je werkgever om vanaf het begin goede begeleiding te bieden. Werk je bij een kleiner bedrijf of bij een organisatie met weinig ervaring met hersenletsel? Vraag dan om een externe jobcoach of re-integratiecoach die gespecialiseerd is in ‘werken met hersenletsel’. Zo krijg je de begeleiding die je nodig hebt om veilig en verantwoord aan de slag te gaan.

Het juiste moment om weer aan het werk te gaan, hangt af van een goede balans tussen jouw activiteiten en jouw belastbaarheid — wat je mentaal en fysiek aankan. De breuk die hersenletsel veroorzaakt in je leven heeft effect op zowel je privé- als je werksituatie, en het vinden van die balans is vaak een proces van vallen en opstaan.

“Re-integreren is een proces waar veel energie en veel tijd in gaat zitten.”

Zelfs wanneer je een goed afgestemde balans hebt gevonden, kunnen veranderingen in je privéleven of nieuwe taken op werk ervoor zorgen dat die balans tijdelijk weer verstoord raakt. Je leert gaandeweg beter inschatten welke prikkels en activiteiten je op een dag aankunt. Er is dus eigenlijk geen universeel ‘beste moment’ om terug te keren naar werk. Re-integratie verloopt via trial and error, en vallen en opstaan hoort daarbij.

Naast de vraag ‘wanneer’ is ook ‘hoe’ je werk weer oppakt cruciaal. Schakel tijdig hulp in van collega’s, je casemanager of een externe deskundige op het gebied van ‘werken met hersenletsel’. Zo kun je vanaf het begin bewust omgaan met jouw beperkingen en mogelijkheden, en krijgt je re-integratie de grootste kans van slagen.

Het Plan van Aanpak is een term die hoort bij de Wet Verbetering Poortwachter. Volgens deze wet moet in de zesde week na jouw ziekmelding de bedrijfsarts de Probleemanalyse opgesteld hebben over jouw ziektegeval. Met de informatie van de Probleemanalyse kan jouw casemanager/leidinggevende/werkgever met jou aan de slag om een Plan van Aanpak te maken.

Binnen acht weken na jouw ziekmelding moet het Plan van Aanpak er liggen, besproken en getekend door jou en je casemanager/leidinggevende/werkgever

“Uitgangspunt bij de re-integratie is dat de organisatie de flexibiliteit moet hebben om zich aan te passen aan de veranderde mogelijkheden van de werknemer met hersenletsel.”

Het Plan van Aanpak moet minimaal iedere zes weken besproken en eventueel aangepast worden. Ook hier geldt dat het op schrift moet worden gezet en dat het door beide partijen ondertekend dient te worden.

De casemanager bewaart de ondertekende stukken in jouw re-integratiedossier.

Tip: maak je eigen re-integratiedossier

Wanneer er sprake is van langdurig ziekteverzuim is jouw werkgever verplicht om een re-integratiedossier bij te houden. Het is verstandig om zelf ook een re-integratiedossier bij te houden. Ben je niet in staat om dit zelf te doen, schakel hierbij dan de hulp in van een naaste of bijvoorbeeld van iemand van het buurtteam.

Als je het gevoel hebt dat het Plan van Aanpak niet goed aansluit bij jouw situatie op dit moment, praat hier dan over met je casemanager.

Het is van belang om ook je bedrijfsarts hierbij te betrekken en goed aan te geven waarom het Plan van Aanpak niet goed aansluit op hoe jij je nu voelt. Het Plan van Aanpak kan dan aangepast worden.

Indien jouw casemanager/werkgever/bedrijfsarts vragen heeft over wat de gevolgen van hersenletsel voor jou en jouw werk zijn, verwijs dan door naar de pagina’s voor werkgevers en voor professionals op deze site.

Hersenletsel kan je hele leven op zijn kop zetten. Jouw leven vóór het letsel en dat van erna ziet er op veel punten anders uit. Deze breuk in je levenslijn heeft invloed op zowel je privé- als je werksituatie. Op beide terreinen moet een nieuwe, op elkaar afgestemde balans worden gevonden tussen het belasten — jouw activiteiten — en jouw belastbaarheid — wat je mentaal en fysiek aankan. Zoals Iris Sommer, hoogleraar Psychiatrie, zegt: “Als er iets in onze hersenen verandert, veranderen wijzelf. Dat maakt hersenaandoeningen zo ingrijpend.”

Die nieuwe balans vind je niet van de ene op de andere dag. Iedere keer dat je een voor jou bekende activiteit opnieuw uitvoert, kun je voor verrassingen komen te staan: je bent de structuur van je taak kwijt, je tempo blijkt veel lager, je mist de controle over een mentale of lichamelijke vaardigheid, of je kunt een geplande actie niet lang genoeg volhouden. Blijvend hersenletsel gaat niet over, maar hoe beter je leert omgaan met je nieuwe situatie, des te beter je van tevoren kunt inschatten wat je op een dag wél of niet aankunt.

Het is belangrijk te beseffen dat je niet alles kunt blijven doen zoals vroeger. De restverschijnselen van hersenletsel zijn blijvend. Wie blijft doorduwen en alles probeert te doen zoals voorheen, komt vroeg of laat volledig door zijn energie heen.

“Door willen gaan is herkenbaar, maar niet houdbaar.”

Wanneer je weer aan het werk wilt, heb je vaak nog niet volledig ervaren wat de praktische gevolgen zijn van hersenletsel voor je functioneren. Je wilt laten zien dat je ‘beter’ bent en weer mee kunt doen. Het is echter noodzakelijk om afscheid te nemen van oude gewoontes en vertrouwde patronen. Dit geldt niet alleen voor jou, maar voor iedereen die in een soortgelijke situatie terechtkomt. Doorduwen heeft geen zin; afscheid nemen kost tijd en kan worden vergeleken met een rouwproces.

Schakel daarom tijdig hulp in om aanpassingen op je werk te vragen en aarzel niet om begeleiding te zoeken via je huisarts, bedrijfsarts of andere deskundigen bij het verwerken van deze ingrijpende veranderingen in je leven. Zo kun je op een verantwoorde manier leren omgaan met je nieuwe situatie en stap voor stap je leven en werk weer oppakken.

Tip: lotgenotenbijeenkomsten en besloten facebookgroepen

Verspreid over Nederland worden er regelmatig lotgenotenbijeenkomsten georganiseerd. Hier kan jij je verhaal kwijt, stoom afblazen en ideeën en tips uitwisselen over het opnieuw inrichten van je privé/werkbalans. Ook op facebook zijn er diverse besloten lotgenotengroepen voor mensen met hersenletsel.

Wanneer je na je herstelperiode niet meer in staat bent om je eigen functie uit te oefenen, schrijft de Wet Verbetering Poortwachter voor dat je samen met je werkgever bekijkt of er binnen hetzelfde bedrijf andere mogelijkheden voor jou zijn.

Om terugkeer in je eigen functie te kunnen afsluiten, is een arbeidsdeskundig onderzoek nodig. Dit onderzoek doet uitspraken over de geschiktheid voor je eigen functie en geeft aan welke stappen er verder gezet moeten worden in het kader van jouw re-integratie. Het is van belang dat de arbeidsdeskundige die het onderzoek uitvoert kennis heeft van hersenletsel.

“Ik dacht dat ik nooit meer zou kunnen werken omdat ik de functie die ik voor mijn ongeluk had, niet meer uit kon oefenen. Door de creativiteit en flexibiliteit van mijn werkgever en mijzelf draag ik nu weer bij aan de organisatie.”

Tip: kijk ook naar spoor 2

Als je binnen het eigen bedrijf geen functie meer kan vervullen, moet jouw werkgever eraan meewerken om te onderzoeken of er bij een andere werkgever wel arbeidsmogelijkheden voor jou zijn. Dit heet re-integratie spoor 2.

De arbeidsdeskundige is er voor mensen die door diverse oorzaken niet (meer) in staat zijn hun werk op dezelfde manier voort te zetten, bijvoorbeeld door ziekte of een ongeval. Er is vaak sprake van een verlies of verandering in mogelijkheden en capaciteiten. Samen met de werkende en de werkgever kijkt de arbeidsdeskundige naar de belasting en belastbaarheid: wat kan er nog wel op het werk en wat niet.

De arbeidsdeskundige:

• is specialist in mens, werk en inkomen
• weegt belasting en belastbaarheid van de mens in werk
• ondersteunt bij voorkomen en herstellen van arbeidsongeschiktheid
• kijkt actief naar mogelijkheden in werk en het werkvermogen van de mens
• is een onafhankelijke adviseur.

De beroepsgroep arbeidsdeskundige bestaat al meer dan honderd jaar. Jaarlijks worden circa 100.000 cliënten ondersteund door een arbeidsdeskundige. In Nederland werken 3.000 arbeidsdeskundigen, waarvan er 2.800 zijn aangesloten bij de beroepsvereniging NVvA. De arbeidsdeskundigen die zijn aangesloten bij de NVvA zijn werkzaam voor UWV, arbodiensten, verzekeraars, re-integratiebedrijven, letselschadebureaus en arbeidskundige adviesbureaus. Op de website www.arbeidsdeskundigen.nl/alshetwerkandersmoet is hier meer informatie over te vinden.

Of een arbeidsdeskundige gecertificeerd en geregistreerd is, kan gevonden worden op de website van de Stichting Register Arbeidsdeskundigen: www.register-arbeidsdeskundigen.nl/Register.

“Er zijn genoeg redenen waarom het goed is te weten wat een arbeidsdeskundige allemaal voor je kan betekenen, of je nu werk hebt of nog niet werkt.”

Voor mensen met hersenletsel is het van belang een arbeidsdeskundige te vinden met specialistische kennis op dit gebied. Het onzichtbare letsel maakt dat niet iedere arbeidsdeskundige goed in staat is de vertaalslag te maken naar passende werkzaamheden en mogelijkheden.

Meestal komt de arbeidsdeskundige in beeld aan het einde van het eerste ziektejaar. Dan wordt onderzocht en vastgesteld of re-integratie in eigen werk en/of re-integratie spoor 1 voortgezet kan worden. Wanneer eigen en/of passend werk bij de eigen werkgever niet mogelijk is gebleken, wordt door de arbeidsdeskundige spoor 2 geadviseerd (zie wat houden spoor 1 en 2 in, link maken).

Het vinden van een arbeidsdeskundige met kennis van hersenletsel is niet eenvoudig. Op de website van www.arbeidsdeskundigen.nl/ kan op regio en/of naam gezocht worden naar een arbeidsdeskundige. Helaas kan men niet zoeken op een specifiek expertise.Arbeidsre-integratie – InteraktContour is een organisatie die dergelijke kennis in huis heeft.

De arbeidsdeskundige kan ook een andere rol hebben, namelijk die van claimbeoordelaar. Dit is een arbeidsdeskundige die bij UWV werkt en in het kader van het naderende einde van het tweede ziektejaar beoordeeld of er sprake is van blijvende arbeidsongeschiktheid en daarmee recht op een WIA-uitkering.

Er zijn in Nederland steeds meer persoonlijke begeleiders, arbeidsdeskundigen, psychologen, jobcoaches en re-integratiecoaches die uitgebreide kennis hebben over de oorzaken en gevolgen van hersenletsel. Binnen deze groep zijn er ook steeds meer professionals die gespecialiseerd zijn op het gebied van werken met hersenletsel.

Zorg ervoor dat je je door iemand laat begeleiden die voldoende ervaring heeft met het begeleiden van werknemers met hersenletsel. Schroom vooral ook niet om naar deze hulp te vragen. Je zult je zekerder voelen omdat zij jouw probleem herkennen en erkennen. Ook hebben zij de ervaring om dit aan derden uit te leggen.

“Voor mijn cliënten zie ik re-integratie na hersenletsel als maatwerk met mogelijkheden.”

Wanneer je tijdig hulp inschakelt van mensen die goed geïnformeerd zijn over de gevolgen van hersenletsel en over arbeidsre-integratie, kan je samen met deze professional op zoek gaan naar hoe jij het beste met jouw beperkingen om kan gaan.

De specialist in werken met hersenletsel kijkt bijvoorbeeld naar de volgende probleemvelden:

• moet het woon-werkverkeer aangepast worden
• zijn er aanpassingen op de werkplek nodig
• kunnen er strategieën aangeleerd worden om hetzelfde werk op een andere manier beter uit te voeren: hoe zet je met minder energie een zo goed mogelijk resultaat neer.

Tip: schakel een gespecialiseerde jobcoach/re-integratiecoach in

Op de website van Blik op Werk (zoekwoord hersenletsel) kun je een re-integratiebureau of jobcoach vinden gespecialiseerd in hersenletsel, in jouw buurt. Een voorbeeld hiervan is Arbeidsre-integratie – InteraktContour.

Via Breinlijn kun je ook de vraag stellen waar in jouw omgeving de juiste burea’s te vinden gespecialiseerd in hersenletsel en werken. 

Soms heeft een werkgever nog weinig ervaring met langdurig verzuim, laat staan met een werknemer met hersenletsel. Wijs je werkgever dan op het werkgeversgedeelte van deze website.

Op het werkgeversgedeelte van deze site is informatie te vinden over de rechten en plichten van werkgever en werknemer, de mogelijke beperkingen die jij aan jouw letsel overhoudt, de impact die de gevolgen van hersenletsel op jou kan hebben en hoe je het beste de collega’s kan informeren over jouw beperkingen en mogelijkheden.

“Mijn werkgever overlegt veel met me, maar we weten eigenlijk allebei niet zo goed hoe we het beste om kunnen gaan met de problemen die we tegenkomen.”

Het is van belang dat de werkgever kennis neemt van het revalidatieproces. Revalidatiecentra organiseren ook voorlichtingsbijeenkomsten voor naasten en collega’s, zodat ook zij voorbereid zijn op leven en werken met iemand die hersenletsel heeft.

Tip: informatie over hersenletsel voor werkgevers en professionals

Verwijs je werkgever en/of je bedrijfsarts naar respectievelijk de werkgeverspagina’s en de pagina’s voor professionals op deze site, zodat zij zich in kunnen lezen in de problematiek en de actuele inzichten rondom werken met hersenletsel.

Omdat de gevolgen van hersenletsel voor een belangrijk deel niet direct zichtbaar en merkbaar zijn, is het moeilijk om bij het opstarten van je werk in te schatten wat je wel en wat je (nog) niet aankan.

Je kan te weinig van jezelf vragen, maar vaker gebeurt het dat mensen met hersenletsel te veel van zichzelf vragen. Dit komt onder andere omdat je nog niet goed doorhebt wat je nieuwe belastbaarheid is (wat je aankan), zodat je ook nog niet goed weet welke taken je in welke volgorde en hoelang per dag en per week uit kan oefenen.

Een ergotherapeut in het revalidatiecentrum maakt vaak een begin met het inzichtelijk maken van de balans tussen belasten en belastbaarheid. In de thuissituatie is dit al lastig, en dat geldt zeker ook op het werk. En iedere keer als er iets nieuws of onverwachts gebeurt, raak je weer uit balans.

Tegen de stroom in blijven zwemmen heeft voor zowel de werknemer als de werkgever geen enkele zin. Je kan je namelijk niet door hersenletsel heen werken.

“Ik heb geleerd dat het belangrijk is om een dagschema aan te aanhouden, maar ik merk dat ik desondanks toch geneigd ben om meer te doen dan ik aankan. Ik ben daardoor sneller door mijn energie heen en dan komt er helemaal niets meer uit mijn handen!”

Gevolgen die na de revalidatie nog steeds aanwezig zijn, zijn in principe blijvend. Wel kan je er in de loop van de tijd beter mee om leren gaan. Wanneer er problemen in het functioneren op het werk zichtbaar worden, zal hier samen met iemand die deskundig is op het gebied van ‘werken met hersenletsel’ naar gekeken moeten worden, zodat jij en je werkgever begeleid kunnen worden naar optimalisering van jouw functioneren. Dat kan bijvoorbeeld betekenen minder taakdruk, minder tijdsdruk of het creëren van een rustigere omgeving, waardoor jij je beter op je werk kan concentreren.

Het is goed om tijdens je re-integratie ondersteuning te krijgen van iemand binnen het bedrijf of van een externe coach die gespecialiseerd is op het gebied van ‘werken met hersenletsel’. Het is fijn om iemand te hebben die samen met jou zoekt naar wat jij met jouw lichaam en hoofd aankan. Hoe beter en eerder je met je belastbaarheid om kan gaan, des te groter de kans van slagen jouw arbeidsre-integratie heeft.

Wanneer je weer aan het werk bent en jij of je casemanager/leidinggevende/werkgever merkt dat jouw re-integratie niet verloopt zoals jullie in het Plan van Aanpak beschreven hebben, zal er een tussentijds overleg plaats moeten vinden en zullen er met het doel de re-integratie te optimaliseren, aanpassingen gemaakt moeten worden op dat Plan van Aanpak.

Tip: gespecialiseerde jobcoach/re-integratiecoach

Vanwege de onzichtbare gevolgen kan voor mensen met hersenletsel het re-integratieproces behoorlijk complex zijn. Dit kan voor de werkgever en de collega’s soms moeilijk te volgen zijn. Schakel via de werkgever een jobcoach of re-integratiecoach in die gespecialiseerd is in ‘werken met hersenletsel’. Dit komt ten goede aan zowel jou als aan je werkgever, alsook aan de sfeer op de werkvloer.

Als je te veel druk ervaart vanuit je werkomgeving om beter te presteren, dan kan je aan je re-integratiebegeleider/jobcoach vragen of deze met of zonder jou een voorlichting geeft aan bijvoorbeeld je casemanager en je directe collega’s, zodat zij in leren zien waarom jouw verwachte re-integratie anders verloopt dan gepland is. 

“Vaak is onbegrip de reden van overvragen.”

Wellicht hebben jouw werkgever en collega’s nog weinig ervaring met ‘werken met hersenletsel’ en hebben zij dus geen idee hoe groot jouw inzet is. Vergeet hierbij ook niet dat ieder hersenletsel weer een andere mix aan beperkingen en mogelijkheden met zich meebrengt.

Probeer zoveel mogelijk zelf de regie te houden over je eigen re-integratieperiode. Dit zal misschien niet altijd even gemakkelijk gaan vanwege de problemen die je door het hersenletsel kan hebben met het plannen, concentreren en het houden van overzicht. Als hulpmiddel kan je het schema met de tijdslijn van de Wet Verbetering Poortwachter gebruiken.

Ook op de site van het UWV is een stappenplan terug te vinden. Hier kan je jouw eerste ziektedag invullen en dan zie je precies wanneer welke acties ondernomen moeten worden.

“Ik had een map met folders, brieven, uitgedraaide e-mails en aantekeningen die ik tijdens gesprekken had gemaakt. Mijn buurman heeft me geholpen om er een overzichtelijk dossier van te maken.”

Vraag eventueel iemand die dichtbij jou staat om je te helpen met het ordenen van jouw re-integratiegegevens en met het bijhouden van jouw afspraken. Op je werk is de casemanager degene die vanuit de werkgever het hele proces bewaakt. Mocht je werkgever ineens andere belangen hebben, dan is het zeker handig om zelf ook een dossier te hebben.

Tip: maak je eigen re-integratiedossier

Wanneer er sprake is van langdurig ziekteverzuim, is je werkgever verplicht om een re-integratiedossier bij te houden. Het is verstandig om zelf ook een re-integratiedossier bij te houden. Ben je niet in staat om dit zelf te doen, vraag hierbij dan hulp aan een naaste of bijvoorbeeld aan iemand van een wijk/buurtteam of anderszins net hoe heet in jouw gemeente geregeld is.

De route terug naar werk kent conform de regels van de Wet Verbetering Poortwachter twee sporen: spoor 1 en spoor 2.

Spoor 1
Eerst wordt gekeken of je terug kunt keren naar je eigen werkgever. Dit wordt spoor 1 genoemd. Hieronder valt zowel de terugkeer naar jouw – eventueel aangepaste – eigen functie alsook naar een passende en duurzame andere functie bij jouw eigen werkgever.

Om dit proces goed te begeleiden en te onderzoeken is de inzet van een arbeidsdeskundige van belang. Deze stelt een Arbeidsdeskundig Onderzoek in om aan te geven of terugkeer in jouw eigen of in een aangepaste functie haalbaar is. Meestal gebeurt dit aan het einde van het  eerste ziektejaar. De arbeidsdeskundige geeft advies aan de werkgever en werknemer over welke stappen er gezet moeten worden.

“Het werk dat ik bij mijn werkgever altijd deed, krijg ik niet meer voor elkaar, en ander passend werk is er niet. Nu zijn we in gesprek met een collega van mijn baas, waar ik waarschijnlijk wel terecht kan.”

Spoor 2
Lukt het niet om jou te (her)plaatsen bij je eigen werkgever, dan is het de taak van jouw werkgever om binnen jouw eerste twee ziektejaren te onderzoeken of er bij een andere werkgever mogelijkheden zijn om jou in dienst te nemen. Dit wordt spoor 2 genoemd.

Het onderzoeken van deze externe mogelijkheden behoort tot de verplichtingen van je eigen werkgever. Vaak zet de werkgever hiervoor een extern bureau in. Voor jou als werknemer is het van belang dat deze externe begeleiding uitgevoerd wordt door specialisten die ook echt verstand hebben van werken met de gevolgen van hersenletsel.

Tip: gespecialiseerde arbeidsdeskundige

Het is van belang dat de arbeidsdeskundige die ingezet wordt op jouw dossier verstand heeft van ‘werken met hersenletsel’, zodat er een goed beeld ontstaat van de situatie en er geen vertraging opgelopen wordt in jouw re-integratietraject. Arbeidsre-integratie – InteraktContour is een dergelijke organisatie die arbeidsdeskundige met deze expertise in dienst heeft. Op de website van de arbeidsdeskundigen zijn gecertificeerde en geregistreerde arbeidsdeskundige te vinden.

Tip: gespecialiseerde jobcoach/arbeidsre-integratiecoach bij jou in de buurt

Het inzetten van een jobcoach die bekend is met de problematiek rondom de gevolgen van hersenletsel is bij terugkeer in je eigen danwel in een andere functie van belang voor het slagen van het traject. Op de website www.blikopwerk.nl kan je op regio en specialisme zoeken naar passende begeleiding.

Conform de Wet Verbetering Poortwachter is de werkgever verplicht om na het eerste ziektejaar ook spoor 2 in te zetten. Of het voor de werknemer mogelijk en verstandig is om spoor 2 naast spoor 1 te laten lopen is onder andere afhankelijk van het advies van de bedrijfsarts en/of de arbeidsdeskundige.

“Ik vind het moeilijk om mijn ‘gewone’ werk te doen en dan ook nog eens op zoek te gaan naar werk dat wellicht beter bij mijn nieuwe mogelijkheden past.”

Het tegelijk inzetten van spoor 1 en spoor 2 kan voor met name de werknemer met hersenletsel een wat complexe, verwarrende situatie opleveren. De bedrijfsarts is degene die aan kan geven of het gelijktijdig inzetten van spoor 1 en 2 medisch gezien verstandig is.

In het kader van de Wet Verbetering Poortwachter is het van belang dat alle hierover gemaakte afspraken en stappen goed vastgelegd worden. 

Tip: gecertificeerde re-integratiebureaus

Verwijs je werkgever naar de pagina’s voor werkgevers op deze site en naar www.blikopwerk.nl/, waar de gecertificeerde re-integratiebureaus makkelijk te vinden zijn op regio en specialisme of naar Oval waar ook de juiste re-integratiebureau’s te vinden zijn zoals Arbeidsre-integratie – InteraktContour.

Het is aan jou en je begeleider om begrip te creëren voor jouw situatie. Collega’s moeten zo helder mogelijk weten wat er veranderd is en wat jij wel en niet meer kan. Het is goed als zij begrijpen wat het voor jou betekent wanneer niet alles meer loopt zoals jij dat ook graag zou wensen. 

“Communicatie met je collega’s en leidinggevenden is van groot belang.”

Vaak wordt gezegd ‘waar een wil is is een weg’, maar door hersenschade is er veel veranderd en kan je delen kwijtgeraakt zijn in de aansturing van jouw acties, waardoor je deze niet meer zo vanzelfsprekend voor elkaar kunt krijgen als daarvoor, hoe goed je ook je best doet.

Jijzelf en de mensen om je heen zijn gewend aan de manier zoals jij dat deed, en dat beeld verander je niet zomaar even. Specialistische begeleiding kan jou hierin ondersteunen. Mensen die kennis hebben en ervaring hebben met ‘werken met hersenletsel’ kunnen niet alleen jou, maar ook jouw werkgever en collega’s in dit proces adviseren en ondersteunen.

Er zijn zaken die anders zijn dan voorheen zo is er vaak sprake van verstoring van je energiehuishouding, je bent dus sneller vermoeid. Ook reistijd van en naar je werk kan al een groot deel van je energie gebruiken. Ook zijn veel prikkels vermoeiend. Voorheen was een pauze in de kantine ontspannend, nu is dat heel anders. Dit zijn maar een aantal voorbeelden die voor collega’s vaak lastig te begrijpen zijn en niet te zien zijn. Hierover moet je dus communiceren en je collega’s voorlichten.

Wanneer je na een periode van rust en herstel weer gaat werken, krijg je ook op de werkvloer te maken met de beperkingen die het gevolg zijn van jouw hersenletsel. Als je fysieke beperkingen hebt, zal hier een oplossing voor bedacht moeten worden, bijvoorbeeld een aangepaste werkplek of aangepast woon-werkvervoer. 

“Het kostte me moeite om te vragen om een vaste werkplek, omdat dat voor mijn collega’s een extra belasting is. Het is moeilijk om een uitzondering te zijn.”

Het aanpassen van de niet-zichtbare cognitieve en emotionele beperkingen ligt een stuk ingewikkelder. Via een arbeidsre-integratietraject heb je misschien al wat tips en trucs gekregen die je voor je werk kan gebruiken.

Veel voorkomende problemen op het werkgebied zijn:

• vermoeidheid
• geheugenprobleem
• concentratie/focusprobleem
• communicatieprobleem
• moeite om iets te organiseren
• moeite om iets te structureren
• moeite met prikkels uit je omgeving (licht, geluid, gevoel, geur, smaak)
• moeite met het begrip tijd
• verminderd probleemoplossend vermogen
• gewijzigd gevoel voor humor.

En hoe goed je je ook voorbereid hebt, iedere keer wanneer je weer een nieuwe activiteit oppakt, zul je ontdekken wat je nog wel kan en wat niet meer gaat op de manier waarop jij dat gewend was. Ook hier zullen dan weer oplossingen voor bedacht moeten worden.

Je werkgever en je collega’s zien aan de buitenkant niet wat jij nog wel en niet aan werktaken op hetzelfde niveau en in hetzelfde tempo uit kan voeren. Ook voor hen worden jouw beperkingen pas zichtbaar wanneer jij weer aan het werk gaat, of een nieuwe taak uitvoert. Re-integreren vraagt van beide kanten tijd, geduld en energie.

Vraag op tijd om begeleiding door iemand die jou tijdens de re-integratieperiode kan helpen om problemen mee te signaleren en die samen met jou naar een oplossing op zoek gaat. Denk hierbij aan een vertrouwde collega, jouw casemanager of een re-integratie- of jobcoach met ervaring op het gebied van ‘werken met hersenletsel’.

Tip: soulmate

Door te werken met een ‘soulmate’, een vertrouwde collega die fungeert als klankbord, wordt het re-integratieproces vergemakkelijkt. Als je tijdig en laagdrempelig met een collega de problemen kan bespreken die je tegenkomt, kunnen deze wellicht ook sneller opgelost worden.

Tip: gespecialiseerde job/re-integratiecoach

Zorg zo snel mogelijk voor extra begeleiding door specialisten op het gebied van ‘werken met hersenletsel’. Schakel via de werkgever bijvoorbeeld een jobcoach of re-integratiecoach in die hierin gespecialiseerd is en jou kan helpen bij het re-integratieproces. Dit komt ten goede aan zowel de werknemer als de werkgever, alsook aan de sfeer op de werkvloer.

Er zijn voorzieningen en aanpassingen via het UWV te verkrijgen. Hier is vaak eerst een beoordeling voor nodig.

De eerste twee ziektejaren gaat de Wet Verbetering Poortwachter uit van de verantwoordelijkheid van de werknemer en werkgever zelf. Zijn er echter duidelijke beperkingen, dan kan op voorhand het UWV gevraagd worden een uitspraak te doen over het recht op speciale voorzieningen en/of aanpassingen.

Meer hierover is te vinden op de site van het UWV.

Zolang je niet volledig terug bent in je eigen functie en uren, ben je nog niet 100% beter. Je staat dan vaak voor een deel beter en voor het resterende gedeelte ziek gemeld. Voor het deel dat je beter gemeld bent, hoor je jouw normale salaris te krijgen. Voor het deel dat je nog ziek gemeld bent, krijg je minimaal 70% van je salaris. Dit is overigens wel afhankelijk van de CAO waar je onder valt en van eventueel andere afspraken die jij met je werkgever hebt gemaakt.

Als je na twee jaar nog (voor een gedeelte) ziekgemeld bent kom je in aanmerking voor een WIA-beoordeling.

Zolang je nog niet 100% teruggekeerd bent in je eigen werk voor je eigen contracturen, moet je je niet beter melden.

Als je dat wel zou doen, dan gelden de nieuwe, beperktere taken en het daarbijbehorende lagere salaris als jouw eigen werkzaamheden. Je kan hier later door in de problemen komen en je kan hierdoor een stuk aanvulling bij arbeidsongeschiktheid verliezen.

Het tegelijk inzetten van spoor 1 en spoor 2 mag, maar kan voor een werknemer met hersenletsel een wat complexe, verwarrende situatie opleveren.

De bedrijfsarts is degene die aan kan geven of het tegelijk inzetten van spoor 1 en 2 medisch gezien verantwoord is. In het kader van de Wet Verbetering Poortwachter is het van belang dat alle hierover gemaakte afspraken en stappen goed vastgelegd worden.

Voor collega’s en naasten is het niet altijd makkelijk te zien en herkennen wat de beperkingen zijn van iemand met hersenletsel. Geef daarom zelf goed je grenzen en randvoorwaarden aan. Je zal dit herhaaldelijk duidelijk moeten maken, keer op keer weer.

“Moeilijk hoor om iemand uit te leggen dat ik na een intensieve vergadering twee uur lang mijn hersens nauwelijks kan gebruiken. Die zijn dan namelijk nog alle informatie van die bijeenkomst aan het verwerken. Zelfs een eenvoudige tekst lezen of een verhaal van iemand aanhoren lukt me dan niet of nauwelijks.”

Er zijn persoonlijke begeleiders, arbeidsdeskundigen, psychologen en re-integratiebegeleiders met kennis van de gevolgen van hersenletsel. Zij kunnen bijvoorbeeld een informatiebijeenkomst organiseren voor jouw collega’s. 

Schroom niet om deze deskundige hulp in te schakelen. Je zult je zekerder voelen omdat zij jouw probleem herkennen en erkennen, en vervolgens de ervaring hebben om dit aan derden uit te leggen.

Wanneer je binnen twee jaar weer aan het werk bent en je takenpakket is gewijzigd, kan je in veel gevallen aanspraak maken op een WIA-uitkering. Dit als gevolg van verlies aan verdiencapaciteit die veroorzaakt is door een lager inkomen, omdat je minder uren werkt of een aangepaste functie hebt gekregen.

De gevolgen van het hersenletsel kunnen jouw tempo en de kwaliteit van jouw resultaat in de weg staan. Het is belangrijk en het is ook de plicht van je werkgever om ervoor te zorgen dat je direct vanaf het begin van (her)intreden hier goede begeleiding bij krijgt. Samen ga je op zoek naar oplossingen, naar nieuwe mogelijkheden. Dat kan bijvoorbeeld door het inschakelen van een jobcoach of re-integratiecoach.

Lukt het niet om (een deel van) jouw functie goed uit te voeren, dan wordt conform de Wet Verbetering Poortwachter gekeken of er andere mogelijkheden binnen hetzelfde bedrijf of bij een andere werkgever zijn.

“Een succesvolle re-integratie is het resultaat van goed teamwerk.”

Arbeidsre-integratie is succesvol te noemen als er een nieuw evenwicht met een nieuw uitgangspunt is gevonden. Omdat de gevolgen van hersenletsel per individu verschillen, bestaat hier geen kant-en-klare oplossing voor. Ook is het niet iets dat je in een paar sessies kan leren. Re-integratie is maatwerk en vergt veel tijd, energie en inspanning.

In Nederland zijn er steeds meer specialisten op het gebied van arbeidsre-integratie en jobcoaching. Met de hulp van zo’n professional en met steun vanuit je privé-omgeving en van je werkgever, leidinggevende en collega’s kan jouw re-integratietraject leiden naar een zo goed mogelijke nieuwe werksituatie.

Een succesvolle re-integratie is vaak het resultaat van goed teamwerk. Het zal namelijk niet altijd makkelijk zijn om zelf op te merken wat er goed gaat en wat je beter op een andere manier kan uitvoeren. Sta open voor hulp en vraag hulp als je er zelf niet meer uitkomt.

Tip: werk met een soulmate

Door te werken met een ‘soulmate’, een vertrouwde collega die fungeert als klankbord, wordt het re-integratieproces vergemakkelijkt. Als je tijdig en laagdrempelig met een collega de problemen kan besprken die je tegenkomt, dan kunnen deze doorgaans ook sneller opgelost worden.

Tip: vorm een Sociaal Medisch Team (SMT)

Arbeidsre-integratie is teamwerk. Vorm samen met de bedrijfsarts en je casemanager een Sociaal Medisch Team en spreek af dat jullie minimaal één keer in de zes weken overleg hebben over de actuele stand van zaken. Zo hebben alle partijen de beschikking over dezelfde informatie, waardoor irritaties en misverstanden voorkomen kunnen worden.

Wanneer je werkgever meer van je verwacht dan je aan kan, kun je altijd een second opinion aanvragen bij het UWV. Dat noemt het UWV een deskundigenoordeel (DO).

Wanneer je meer wil werken, maar je werkgever is ervan overtuigd dat dit niet kan, dan kan je een second opinion aanvragen bij het UWV. Dat noemt het UWV een deskundigenoordeel (DO).

Wanneer jij je eigen functie terug wil, maar je werkgever gaat daar niet mee akkoord, dan kan je een second opinion aanvragen bij het UWV. Dat noemt het UWV een deskundigenoordeel (DO). Schakel hiervoor hulp in bij je bedrijfsarts of casemanager en roep een specialist in op het gebied van hersenletsel (een dienstverlener die expert is op het gebied van NAH). Op de website van Blik op Werk kun je zoeken op NAH-specialisten (zoekwoord: hersenletsel).

Tip: Breinlijn

Je kan bij Breinlijn terecht voor meer informatie en advies in jouw regio. Een hersenletseldeskundige kan jou vertellen welke bureau’s er in jouw regio werkzaamzijn met specifieke kennis en expertise op werken met hersenletsel. 

Gaat iets in de praktijk toch anders dan je verwacht had, neem hierover dan contact op met je bedrijfsarts, je leidinggevende of eventueel je jobcoach, mocht die (nog) in beeld zijn.

Als je nog geen ondersteuning hebt (gehad), dan is het verstandig om deze nu in te schakelen. Een in ‘werken met hersenletsel’ gespecialiseerde begeleider, arbeidsdeskundige, psycholoog of re-integratiecoach kan jou de juiste ondersteuning geven om een zo goed mogelijk resultaat neer te kunnen zetten. Dit is een goede investering, zeker ook om het werken op langere termijn voort te kunnen zetten.

Tip: zoek gespecialiseerde begeleiding

Op de website van Blik op Werk (zoekwoord hersenletsel) kun je een re-integratiebureau of jobcoach vinden gespecialiseerd in hersenletsel, in jouw buurt. Een voorbeeld hiervan is InteraktContour. Of je kan bij Breinlijn terecht, een gratis landelijk loket voor alle vragen omtrent hersenletsel. Een hersenletseldeskundige kan jou precies vertellen welke bureau’s er werkzaam zijn in jouw regio met specifieke kennis en expertise op werken met hersenletsel. 

Een re-integratietraject duurt maximaal twee jaar (104 weken). Dan volgt er een WIA-beoordeling. 

Het is mogelijk om verlenging van je re-integratieperiode aan te vragen. Dat kan wanneer je bijvoorbeeld bijna beter of bijna weer terug in je eigen functie bent, maar nog net iets meer tijd nodig hebt. Je kan dan bij het UWV een ‘vrijwillige verlenging loondoorbetaling’ aanvragen.

Het voordeel van een dergelijke verlenging van de re-integratieperiode is dat je dan een grotere kans hebt om te kunnen blijven werken bij je huidige werkgever. Voor de werkgever kan dit een zogenaamde boetebesparing opleveren. Voor iedere werknemer die arbeidsongeschikt bevonden wordt, betaalt de werkgever namelijk een boetepremie. Door jou wat meer tijd te geven, kan hij deze boete wellicht voorkomen.

Als je het niet met je werkgever eens kunt worden over de door jou te verrichten werkzaamheden of werkomstandigheden, kan je altijd een second opinion aanvragen bij het UWV. Dat noemt het UWV een deskundigenoordeel (DO).

Het is wel verstandig om eerst je bedrijfsarts te vragen om mee te kijken en zijn oordeel te geven. Zit het probleem juist bij de bedrijfsarts, dan is de weg van het deskundigenoordeel de juiste. 

Iedereen die voor een werkgever werkt, ziek wordt en na twee jaar ziekte tenminste 35% arbeidsongeschikt is verklaard, heeft recht op een WIA-uitkering. WIA staat voor Wet werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen. Er zijn twee WIA-uitkeringen: de WGA-uitkering en de IVA-uitkering. Meer hierover lees je op de site van het UWV.

“WIA, WGA, IVA…  Gelukkig hielp mijn casemanager mij bij het invullen van mijn WIA- aanvraag!”

Als er na twee jaar via zowel spoor 1 als spoor 2 nog geen passende arbeid is gevonden, komt de WIA-beoordeling door het UWV in beeld.

Na 87 weken ontvang je als werknemer de WIA-aanvraagformulieren.

Het invullen van de WIA-aanvraag is een hele klus. Er moeten de nodige documenten aangeleverd worden en daar is de hulp van jouw werkgever bij nodig. Als het goed is, heeft jouw casemanager samen met jou iedere zes weken het Plan van Aanpak besproken en is er contact geweest met de bedrijfsarts wanneer er aanpassingen zijn gemaakt in het Plan van Aanpak. Schakel voor het invullen van de WIA-aanvraag de casemanager of HRM in.

Op enig moment komt er nadat je de gegevens ingestuurd hebt een uitnodiging voor een bezoek aan de verzekeringsarts en de arbeidsdeskundige van het UWV. Hier vindt de beoordeling van de arbeidsongeschiktheid (AO) plaats. 

Zorg ervoor dat het re-integratiedossier dat je zelf thuis bijhoudt ook op orde is!

Tip: verlies van verdiencapaciteit

Ook wanneer je binnen twee jaar weer aan het werk bent – eventueel in een aangepaste functie – kan je aanspraak maken op een WIA-uitkering. Dit als gevolg van verlies aan verdiencapaciteit dat veroorzaakt is door een lager inkomen omdat je minder uren werkt of een aangepaste functie hebt gekregen.

In het schema van de Wet Verbetering Poortwachter staat precies wanneer er volgens de Wet Verbetering Poortwachter een WIA-beoordeling aangevraagd kan worden.

Het is ook mogelijk om verlenging aan te vragen. Je bent bijvoorbeeld bijna beter, of bijna terug in je eigen functie maar hebt nog iets meer tijd nodig. Je kan dan bij het UWV een vrijwillige verlenging loondoorbetaling aanvragen.

Het voordeel van verlenging van je re-integratieperiode is dat de kans groter is dat je bij je huidige werkgever in dienst kunt blijven. Voor de werkgever kan dit een boetebesparing opleveren. Voor iedere werknemer die arbeidsongeschikt bevonden wordt, betaalt de werkgever namelijk een boetepremie.

Het is altijd verstandig om niet alleen te verschijnen op een belangrijke afspraak met je werkgever of bijvoorbeeld met de bedrijfsarts. Hoe groot je behoefte ook kan zijn om alles zelf te regelen, neem iemand mee die goed op de hoogte is van wat de gevolgen van jouw hersenletsel op jouw arbeidsproces kunnen zijn. 

“Vroeger ging ik fluitend naar mijn functioneringsgesprekken. Nu ben ik bang dat ze me niet begrijpen en of dat ik tijdens het gesprek niet genoeg focus op kan brengen om alles goed te kunnen volgen.”

Er zijn persoonlijke begeleiders, arbeidsdeskundigen, psychologen en re-integratiebegeleiders met kennis van de gevolgen van hersenletsel. Zij kunnen je voorbereiden op een gesprek en eventueel samen met jou naar de afspraak gaan. Schroom niet om deze hulp in te schakelen. Je zult je zekerder voelen omdat zij jouw probleem herkennen en erkennen, en vervolgens de ervaring hebben om dit aan derden uit te leggen.

Een goede ondersteuning zorgt ervoor dat de resultaten van de gesprekken beter op jouw specifieke situatie aansluiten.

Tip: schakel een gespecialiseerde jobcoach/re-integratiecoach in

Vanwege de onzichtbare gevolgen kan het re-integratieproces niet alleen voor de mensen met hersenletsel, maar ook voor hun werkgever en collega’s behoorlijk complex zijn. Schakel via de werkgever zo snel mogelijk extra begeleiding in door bijvoorbeeld een jobcoach of re-integratiecoach die gespecialiseerd is in ‘werken met hersenletsel’. Dit komt ten goede aan zowel de werknemer als de werkgever, alsook aan de sfeer op de werkvloer.

Tip: vermijd twee gesprekken achter elkaar

Mocht je van het UWV een uitnodiging krijgen voor zowel een gesprek met de arts als met de arbeidsdeskundige, direct achter elkaar, dan mag en kan je vragen om één van deze gesprekken te laten verplaatsen naar een andere dag. Het kan voor jou namelijk te veel zijn om twee intensieve gesprekken achter elkaar te voeren. Dit is afhankelijk van jouw belastbaarheid en van jouw mate van informatieverwerking.

De besprekingen die je voert met (bedrijfs)artsen, je werkgever, je leidinggevende, het UWV en de gemeente kunnen veel stress opleveren.

Je maakt je er misschien van tevoren druk over of ze je wel zullen begrijpen. Of misschien denk je achteraf dat het gesprek niet goed is verlopen, omdat je niet meer zo goed weet wat er afgesproken is.

“Na een half uur komt er een soort ruis in mijn hoofd en neem ik niet meer goed op wat er gezegd wordt.”

Zorg dat je altijd iemand meeneemt naar een belangrijk gesprek en bereid je goed voor. Neem ruim voor je de afspraak hebt onderstaande punten door met degene die meegaat naar het gesprek:

1. schrijf op waar jij over wilt praten
   Schrijf van tevoren samen met je partner/begeleider/mantelzorger op wat jij belangrijk vindt om tijdens het gesprek te melden, zodat tijdens het gesprek ook werkelijk alles wat voor jou van belang is ter sprake komt.
2. neem altijd iemand mee naar het gesprek
   Neem het liefst iemand mee naar het gesprek die verstand heeft van de gevolgen van leven en werken met hersenletsel. Bespreek met deze persoon van tevoren jouw vragenlijstje.
3. maak aantekeningen van het gesprek
   Laat degene die met je meegaat aantekeningen maken tijdens het gesprek.
4. geef tijdens het gesprek een reëel beeld van jouw situatie
   Geef in het gesprek aan wat jou veel energie kost, waar je hulp bij nodig hebt. Geef ook aan waar jij jouw mogelijkheden, jouw kansen ziet, wat jouw wensen zijn.
5. stel vragen
   Als er iets niet helemaal duidelijk is, vraag dan door tot je een antwoord hebt waar jij mee verder kan.
6. vraag om een verslag
   Met een schriftelijk verslag van het gesprek kun je nakijken of de situatie goed in beeld is gebracht en wat de gemaakte afspraken zijn.
7. vraag naar het vervolg
   Is het je nog niet helemaal duidelijk wat er met de gegevens uit het gesprek gaat gebeuren of wanneer je een reactie of besluit kan verwachten, vraag er dan direct naar.
8. vraag om contactgegevens
   Een gesprek geeft een momentopname. De situatie kan veranderen of zaken kunnen in de praktijk anders uitwerken dan ze bedacht zijn. Vraag om een contactpersoon en noteer hier de gegevens van (naam, afdeling, mailadres, telefoonnummer).

Tip: opnemen van gesprek

Je mag altijd vragen of je het gesprek mag opnemen. Op de site van het UWV staat ook hoe je kan voorbereiden en hoe je toestemming voor het opnemen van een gesprek regelt.

Arbeidsre-integratie is succesvol te noemen wanneer er een nieuw evenwicht met een nieuw uitgangspunt is gevonden.

Omdat de gevolgen van hersenletsel per individu anders zijn, is hier geen kant-en-klare oplossing voor. Re-integratie is maatwerk en vergt veel tijd, energie en inspanning.

In Nederland zijn er steeds meer specialisten op het gebied van arbeidsre-integratie en jobcoaching. Met hulp van een professional en met steun vanuit je privé-omgeving en van je werkgever, leidinggevende en collega’s kan jouw re-integratietraject leiden naar een zo goed mogelijke nieuwe werksituatie.

Niet ieder jobcoach of arbeidsre-integratiecoach heeft voldoende kennis en ervaring om jou te begeleiden bij jouw re-integratietraject. 

“Mijn eerste jobcoach begreep mijn hoofd niet goed. Als ik eerder de juiste hulp had gehad, had ik in de afgelopen jaren mijn energie beter kunnen verdelen.”

Iemand die bekend is met de actuele ontwikkelingen en al ervaring heeft met het begeleiden van mensen met hersenletsel weet dat de gevolgen van hersenletsel complex zijn en dat daar geen standaard re-integratietraject voor is. Ieder hersenletsel is namelijk anders en iedere werknemer met hersenletsel heeft een eigen mix aan beperkingen en mogelijkheden.

Het gaat er niet om om jou koste wat het kost in jouw oude stramien te drukken, maar om een nieuw stramien te vinden dat past bij jouw beperkingen en mogelijkheden. Dat er veranderingen in jouw functioneren zijn, is een essentieel uitgangspunt van de arbeidsre-integratie na hersenletsel.

Tip: waar vind ik een gespecialiseerde job/re-integratiecoach?

Het inzetten van een jobcoach die bekend is met de problematiek rondom de gevolgen van hersenletsel is bij terugkeer in je eigen danwel in een andere functie van belang voor het slagen van het traject. Op de website www.blikopwerk.nl kan je op regio en specialisme zoeken naar passende begeleiding. Ook weet je bedrijfsarts wellicht waar deze bureaus bij jou in de buurt te vinden zijn.

Het is voor iedereen verschillend wanneer je weer kan solliciteren. Het is verstandig, indien je een ziektewetuitkering krijgt van het UWV, dit te overleggen met je verzekeringsarts. Deze zal met je meekijken naar de mogelijkheden en onmogelijkheden.

“Wat ik voordat ik hersenletsel opliep kon weet ik wel, maar wat ik nu kan… Tijdens mijn revalidatieperiode heb ik gelukkig veel van mijn oude vertrouwde functies teruggekregen en ik hoop dat ik dit straks op de werkvloer vast kan houden.”

Ben bij dit soort gesprekken altijd eerlijk en doe je niet beter voor dan je bent. Dit kan alleen maar in je nadeel werken. Te snel weer moeten werken leidt meestal tot grote (financiële) problemen. Mocht je begeleiding krijgen vanuit de gemeente, dan kun je ook daar met de arts en coach overleggen wat verstandig is om te doen.

Mocht er bij de verzekeringsarts twijfel zijn over jouw beperkingen, dan is het verstandig om bijvoorbeeld verslagen mee te nemen van je revalidatieproces.

Tip: goed voorbereid

Je mag altijd iemand meenemen naar een gesprek met je uitkerings/verzekeringsarts. Het is verstandig dit te doen, aangezien het vaak intensieve gesprekken zijn. Iemand anders kan dan voor jou aantekeningen maken en kan later nog eens met jou terugkijken op het gesprek en wellicht nog zaken verhelderen. Ook mag je altijd een gesprek opnemen. Dit moet je bij het UWV van te voren aanvragen. 

Wanneer je bijvoorbeeld een ziektewetuitkering van het UWV krijgt, dan kan deze aflopen omdat de verzekeringsarts aangeeft dat je niet meer ziek bent en weer aan het werk kunt.

Heb je geen werk, dan kun je een WW-uitkering aanvragen, mits je hiervoor in aanmerking komt. Mocht dit niet zo zijn, dan kan je naar de gemeente toe voor een bijstandsuitkering. Ook daar zijn bepaalde voorwaarden aan verbonden.

Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op de site van het UWV en op de site van de Rijksoverheid.

Als je een ziektewetuitkering krijgt van het UWV, dan zal de verzekeringsarts jou tijdens je re-integratie en ziekteproces begeleiden op medisch gebied.

De verzekeringsarts zal vrij snel na jouw ziekmelding of na jouw overdracht van je werkgever naar het UWV, contact met jou opnemen. De verzekeringsarts zal steeds bepalen of jij nog ziek bent en wat jij wel en niet zou kunnen doen. Dit uiteraard in gesprek met jou.

De verzekeringsarts heeft ook de taak om bij de eerstejaarsevaluatie een beoordeling te geven van jouw arbeidsongeschiktheid. Op de site van het UWV kan je hier meer informatie over vinden.

Als je een uitkering krijgt van een andere verzekeraar zal er ook een verzekeringsarts zijn die deze taken op zich neemt. De manier waarop dit vormgegeven wordt, zal per verzekering verschillen. Verstandig is om hier naar te vragen en helder te krijgen wat er van jou verwacht wordt en wie waar verantwoordelijk voor is.

Tip: bereid je gesprek goed voor

Veel mensen ervaren stress wanneer ze op gesprek moeten komen bij hun verzekeringsarts. Het is vooral niet makkelijk om anderen duidelijk te maken wat met name de niet-zichtbare gevolgen van je letsel zijn. Het is aan te raden om altijd iemand mee te nemen. 

Wanneer je een uitkering hebt, heb je rekening te houden met de rechten en plichten die voortvloeien uit de afspraken die er zijn bij de uitkeringsinstantie. Kijk op de site van het UWV of vraag ernaar bij het verzekeringsbedrijf dat jouw uitkering verzorgt.

Als je een uitkering van het UWV krijgt, zijn er diverse mogelijkheden om ondersteuning te krijgen bij het vinden van werk. Afhankelijk van je uitkering kun je een beroep doen op een re-integratietraject, jobcoaching en diverse voorzieningen. 

Op www.uwv.nl kun je voor jouw specifieke situatie (WW, ZW, WAO, WIA, Wajong) meer informatie vinden. 
https://informatiepuntwajong.nl/ Voor heldere uitleg over de Wajong en alle veranderingen per jan 2021 kun je het beste kijken op informatiepunt Wajong.

“Via het UWV heb ik een re-integratiecoach gekregen en met haar bereid ik me voor om weer te gaan solliciteren naar een passende en hopelijk blijvende functie.”

De voorzieningen waar je een beroep op zou kunnen doen, bestaan uit:

• hulp: o.a. jobcoaching, re-integratiebegeleiding, begeleiding op school, dienstverlening (bijv. doventolk)
• hulpmiddelen: o.a. vervoer, aangepaste werkplek (meeneembare hulpmiddelen)
• regelingen: o.a. mobiliteitsbonus, loonkostensubsidie, no-riskpolis, proefplaatsing.

Of je voor een van deze voorzieningen in aanmerking komt, is terug te vinden op www.uwv.nl. Ook zijn er folders te downloaden die informatie geven voor werkgevers. Een belangrijke folder is: Een extra reden om mij aan te nemen. Deze folder beschrijft de voordelen voor je toekomstige werkgever als je een WAO-, WAZ- of Wajong-uitkering hebt of hebt gehad.

Om de voorzieningen aan te vragen ga je naar je adviseur werk bij het UWV. Ook hier is het weer van belang dat je – bijvoorbeeld bij het aanvragen van jobcoaching – aangeeft dat je iemand nodig hebt die gespecialiseerd is op het gebied van hersenletsel. Gespecialiseerde organisaties op re-integratiegebied zijn te vinden op www.blikopwerk.nl.

Krijg je een WW-uitkering en heb je hersenletsel, ga dan met je adviseur werk in gesprek om te bespreken of je niet beter in de ziektewet bij het UWV kunt komen. Er is dan minder druk op het solliciteren en je kan zo de arbeidsongeschiktheidsbeoordeling krijgen die je nodig hebt. Voor mensen met hersenletsel is het van belang passend en duurzaam werk te vinden, dat rekening houdt met de beperkingen en mogelijkheden. Alle betrokken professionals moeten zich richten op optimale arbeid en niet op maximale arbeid, dus oog hebben voor de haalbaarheid van werk en voor het risico op overbelasting dan wel onderbelasting.

Krijg je een ZW-uitkering of een WGA-uitkering dan is het van belang een re-integratietraject aan te vragen waarbij dienstverlening op maat wordt geboden. Hierbij is specialistische begeleiding met kennis van hersenletsel van groot belang voor het succes van een traject. Tijdens dit traject wordt ingezet op passende en duurzame arbeid.

Heb je een klacht tegen een uitkeringsinstantie, zorgverzekeraar of gemeente, dan kun je dit mondeling of schriftelijk indienen. Meestal heeft een schriftelijke klacht meer effect.

De meeste uitkeringsinstanties, zorgverzekeraars en gemeenten hebben een eigen klachtenregeling, waarin precies vermeld staat hoe je een klacht in kunt dienen. Op de websites van de meeste instanties vind je deze klachtenregelingen terug. In veel gevallen heeft de betreffende instantie een speciaal klachtenformulier dat je kunt gebruiken om je klacht in te dienen. Is er geen klachtenformulier of reglement, dan kun je zelf per brief of e-mail de betreffende instantie laten weten waarover je een klacht hebt.

Enkele tips voor het indienen van een klacht:

• geef in het briefhoofd duidelijk aan dat het een klachtbrief betreft
• omschrijf zo duidelijk mogelijk wat er zich heeft voorgedaan en op welke wijze jij behandeld bent. Noem data, tijdstippen en namen van personen waarmee je te maken hebt gehad
• vraag de uitkeringsinstantie om je klacht spoedig in behandeling te nemen
• voorzie de brief van een datum, je handtekening en je contactgegevens.

Tip: rechtsbijstand

Wellicht heb je een rechtsbijstandsverzekering, deze kan je altijd benaderen om je te helpen bij het opstellen van een klacht.

Als je een uitkering van het UWV krijgt, zijn er diverse mogelijkheden om ondersteuning te krijgen bij het vinden van werk. Daar horen ook het treffen van allerlei voorzieningen bij (zie hieronder).

“Eerst twijfelde mijn werkgever, maar toen we uitgezocht hadden welke voorzieningen er in mijn situatie mogelijk zijn, ging hij overstag.”

Op www.uwv.nl kun je voor jouw specifieke situatie (WW, ZW, WAO, WIA, Wajong) meer informatie vinden. Ook zijn er folders te downloaden die informatie geven voor werkgevers.

Deze folder beschrijft de voordelen voor je toekomstige werkgever als je een WAO-, WAZ- of Wajong-uitkering hebt of hebt gehad. Om deze voorzieningen aan te vragen ga je naar je ‘adviseur werk’ bij het UWV. Ook hier is het weer van belang dat je aangeeft dat je begeleiding nodig hebt van iemand met specialisatie op het gebied van ‘werken met hersenletsel’. Gespecialiseerde organisaties op re-integratiegebied zijn te vinden op www.blikopwerk.nl. of op Oval, zoals Arbeidsre-integratie – InteraktContour.

De voorzieningen waar je een beroep op zou kunnen doen, bestaan uit:

• hulp: o.a. jobcoaching, re-integratiebegeleiding, begeleiding op school, dienstverlening (bijv. doventolk)
• hulpmiddelen: o.a. vervoer, aangepaste werkplek (meeneembare hulpmiddelen)
• regelingen: o.a. mobiliteitsbonus, loonkostensubsidie, no-riskpolis, proefplaatsing.

Of je voor een van deze voorzieningen in aanmerking komt, is terug te vinden op www.uwv.nl.

Sommige zaken, zoals een handicap of zwangerschap, vermeld je misschien liever niet in je cv of in je sollicitatiegesprek omdat je bang bent dat het je kans op de baan verkleint. Wat moet je wél vertellen en wat kun je beter verzwijgen? Het antwoord op deze vraag is in theorie niet zo moeilijk, maar in de praktijk blijkt het tegendeel.

In de wet staat dat je in een cv of tijdens een sollicitatiegesprek niets hoeft te melden over je gezondheid of je ziekteverleden. De Wet op de Medische Keuringen verbiedt werkgevers zelfs ernaar te vragen. Vragen als: “Ben je vaak ziek geweest in het verleden?” of “Heb je een kinderwens?” zijn dus uit den boze.

Je bent wél verplicht om zaken aan te geven die een belemmering kunnen zijn bij de uitoefening van de functie. Als je bijvoorbeeld aangepaste werktijden nodig hebt, of als je bepaalde taken, die bij de functie horen, niet zult kunnen uitvoeren. Het achterhouden van belangrijke informatie over je gezondheid kan later reden zijn voor stopzetting van de loonbetaling of  – in het uiterste geval – zelfs leiden tot ontslag op staande voet.

Uiteraard kan en mag je altijd iemand meenemen wanneer je een belangrijk gesprek hebt. Bij sollicitatiegesprekken is dit minder gebruikelijk. 

“Mijn re-integratiecoach van Arbeidsre-integratie – InteraktContour heeft aan de werkgever goed duidelijk kunnen maken wat er nodig is voor mijn werk. Dit heeft zeker bijgedragen aan mijn succesvolle re-integratie.”

In een re-integratietraject overleg je met je coach of deze wel of niet aanwezig zal zijn bij het sollicitatiegesprek. Dit zal voor de een beter passen en voelen dan voor de ander en het is ook afhankelijk van de branche en de insteek van het gesprek. Ervaring leert wel dat het op enig moment verstandig is je coach te introduceren. Deze kan meedenken over mogelijke oplossingen bij het aannemen van jou als werknemer. Denk hierbij aan aanpassingen en voorzieningen.